‘Nou, mijnheer van Dijk, nu is het wel genoeg geweest. Ik zou maar eens opletten als ik u was. Voor dat soort zaken heeft u later nog tijd genoeg.’ Juffrouw Boerlage, onze lerares Engels sprak met afschuw over mijn onderonsjes met Marianne, die aan de andere kant van de rij zat. Zelf was de juffrouw ongetrouwd. Ik vroeg me af, of zij nooit tijd had gehad.
Zij was ouderwets en op het extreme af keurig. IJsjes likken op straat was onfatsoenlijk. En aan een goed huwelijk diende een gedegen verlovingstijd vooraf te gaan, zo doceerde zij. Hoe ouder zij werd hoe groter de kloof tussen haar en de leerlingen.
‘5 à 6. Valt zwaar tegen!’, schreef ze eens met rode pen boven mijn proefwerk, een tekst over een of andere dame van adel. ‘Mij ook’, schreef ik onder haar oordeel. ‘Steehouder vindt dat ik altijd pech heb.’ Mijn buurman besteedde nog niet half zoveel tijd aan zijn huiswerk als ik. Vlak voor het begin van de les pende hij mijn huiswerk over. Hij haalde hogere cijfers dan ik.
‘Eindelijk gerechtigheid’, was mijn commentaar op de acht, die meneer Kloosterman mij voor een Latijnse vertaling had gegeven. Ik voelde me nogal eens miskend en kon me maar moeilijk concentreren op wat mij niet interesseerde. Ik tekende pop-art letters, zoals ik die gezien had op de hoes van Rubber Soul. Of ik turfde de vreemde woorden die Stoelinga, de leraar geschiedenis, gebruikte: du moment, au bout portant, weltpolitisch, Anklang. Er was geen woord Engels bij.
Mijn klasgenoten noemden mij Nol of soms Momfer de Mol. Voor de leraren was ik geen gemakkelijke leerling. Zij zagen mij kletsen in de bank, maar als ik voor de klas een beurt kreeg kwam er door mijn gestotter weinig uit. Zij stelden zo’n beurt dan ook zo lang mogelijk uit. Als iedereen geweest was, keek ik omlaag in mijn boek alsof ik zo het onheil kon afwenden. Mijn hart bonsde, het zweet brak uit.
Via de twee kloeke delen van Lodewick, Literatuur geschiedenis bloemlezing maakten wij kennis met de poëzie en proza uit de lage landen. Meneer van Leeuwen, alias Pietje Engelenhaar, vanwege zijn blonde golvende lokken, leidde ons er jaar in, jaar uit doorheen. ‘Als je boos bent, stotter je niet, hè’, zei hij mij eens op geniepige toon. Toen ik ten langen leste van hem een beurt in declamatie kreeg, had hij voor mij het gedicht De Dijk van Jan Engelman uitgezocht.
De golven mogen rijzen, dalen
Hij heeft ze steeds geveld.
De dijk zal nimmer, nimmer falen
Bij water en geweld.
Ik worstelde me door de tekst heen, terwijl de klas muisstil en gespannen met mij verlangde naar het einde aan de kwelling. In bovenstaand couplet bij de derde regel gekomen las ik zonder enige hapering: ‘Van Dijk zal nimmer, nimmer falen’, waarna de opgebouwde spanning zich ontlaadde. Van Leeuwen lachte hartelijk mee.
Arnold van Dijk, eindexamen 1970
Voor meer herinneringen van Arnold over zijn tijd op het Boni (’64 – ’70): www.arnoldvandijk.nl/tag/bonifatius-lyceum/
